Paniek. Ik voel mijn hoofd warmer worden. Mijn handen vormen heel traag een bal. Een dikke knuist. De grote volwassen mensen zijn tegen mij aan het praten. Ik zie hun monden bewegen. Hun handen bewegen mee. De ogen priemen in mijn gezicht. Ik hoor de stemmen luid en duidelijk. Ik versta ook wat ze zeggen. Alleen begrijp ik niet wat ze van mij willen.
Als zevenjarige begreep ik vaak niet wat er van mij verwacht werd. Mijn ouders waren de Nederlandse taal niet machtig. Mijn leraren op de basisschool spraken geen Chinees. En daartussenin, daar stond ik.
Een superscherpe blik als overlevingsstrategie
Mijn wereld bestond uit twee talen, culturen en twee, soms, botsende sets waarden en normen. Zie ik daar een wenkbrauw omhoog gaan? Een spiertje wat trilt in de wang? Zie ik voeten die op standje weglopen staan? Ik ben een meester geworden in het observeren van mensen en situaties. Ik voel dat er iets NIET gezegd wordt. Jarenlang was dit mijn overlevingsstrategie om te begrijpen wat er aan de hand was. Omdat de situatie daarom vroeg. Omdat ik niet anders kon.
Begrijpen met gedachten, gevoel en gedrag
Als ontwerper is mijn superscherpe blik een groot geschenk. Met mijn scherpe blik, geconcentreerd oor en rake vragen help ik mensen elkaar begrijpen. Vooral in projecten met burgers, bewoners, cliënten en patiënten zie ik veel verschillende niveaus van begrijpen. Begrijp ik waar het over gaat? Begrijp ik wat het voor mij betekent? En begrijp ik wat er van mij verwacht wordt? Pas als je deze drie niveaus van begrijpen hebt, dan pas kun je zelf beslissen wat je ermee wil of kan.
In het onderwijs gebruiken ze de indeling van Benjamin Bloom om het leerproces te beschrijven. Bloom heeft het over cognitief begrijpen. Hij begint bij ‘het herkennen van informatie’ en sluit af met‘ in staat zijn om de waarde van de informatie te bepalen’. Dit model van begrijpen op denkniveau werd later aangevuld op gevoels- en op gedragsniveau door Kratwohl en Simpson.
David Kratwohl vult het ‘denk’ niveau aan door een indeling op Affectief begrijpen. Kratwohl start bij ‘bewustzijn’ en eindigt met ‘gedrag volgens eigengemaakte ideeën’.
Elizabeth Simpson maakt het compleet door een indeling op Psychomotoriek begrijpen. Zij begint bij ‘gewaarwording’ en eindigt met ‘in staat zijn tot nieuw gedrag vanuit een aangeleerde vaardigheid’.
Echt iets begrijpen is altijd een veranderproces
‘Om iets te begrijpen moeten wij bereid zijn te veranderen. Dat hoeft helemaal geen ‘extreme makeover’ type verandering te zijn waarbij wij radicaal moeten breken met ervaringen uit het verleden. De meeste veranderingen merken we niet eens op omdat ze onderdeel zijn van een natuurlijke en onbewuste ontwikkeling.’ Echt iets begrijpen is ALTIJD een veranderproces aldus André Baars, onderwijspsycholoog.
––
3 open vragen die je kunt stellen om te checken of mensen begrijpen wat je wilt.
Bij het starten van een complex traject, is bewustzijn van de verschillende niveaus van begrijpen heel waardevol. En als je dit op mens niveau af kunt stemmen, dan ben je helemaal goed bezig.
1. Kun je in eigen woorden uitleggen wat ik van je vraag? (hoofd)
2. Wat doet dit met je? (gevoel)
3. Wat ga je ermee doen? (gedrag)
Hoe ga jij om met ‘begrijpen’?
––
BRONNEN
• Domains of learning, psychomotor domain
• Andre Baars: wat is begrijpen?
• Taxonomy van Bloom
• Three domains of learning
––
Deze blog is ontstaan naar een idee van Petra Hiemstra. Ze vroeg of ik iets wilde schrijven over ‘begrijpen’ aangezien ik dat vaak gebruik om mijn werk te beschrijven. Deze blog is ook gepublisheerd op de Haagse Hoogvliegers website. Dank je wel Petra!